Vandaag naar Hwidiem

Vandaag naar Hwidiem, ca 75 km met de bus van het ziekenhuis. Lekker warm, je plakt aan het asfalt…. In de bus airco gelukkig! Langs de weg het bekende boeiende en kleurrijke schouwspel, ogen te kort. Dat alles tegen de achtergrond van veel groen en rode aarde. Het oogt primitief, velen zijn ergens mee bezig maar niet altijd te zien met wat. De weg of althans de wegbedekking ontbreekt af en toe, weggespoeld, dus we zitten niet echt rustig met overigens een geweldige chauffeur (de chief driver!).
We gaan naar het St. Elizabeth Hospital, een katholiek ziekenhuis waar Sister Comfort de scepter zwaait, met verve! Zij is een goede oude bekende van Ton. Na een warm welkom (met traditioneel een flesje koud water) geeft zij uitleg over het ziekenhuis. Later ontvangen we een gedrukt en gesigneerd exemplaar van het jaarverslag van het ziekenhuis over 2016!!! Zeer lezenswaardig.
Zij is een bijzonder aardige spontane non van geschat begin 50, zeer betrokken bij de bezoekers en naar later blijkt ook bij het wel en wee van het ziekenhuis. Zij geeft zelf een rondleiding, kent alle medewerkers en heeft oog voor details. Het ziekenhuis oogt schoon, goed verzorgde gebouwen, maar blijkt vooral te klein. Er zijn delen in aanbouw, maar het valt of staat met de middelen resp. het geld. Het ziekenfonds (meer dan 95% van de patienten) loopt meer dan een jaar achter met betalen, en geld lenen is niet mogelijk bij een rente van meer dan 20%. De voorzieningen zijn merendeels oud, maar doen nog dienst zullen we maar zeggen (op de verloskamer blijkt dat later helaas anders). Behalve interne, algemene chirurgie, kindergeneeskunde en gynaecologie/verloskunde kunnen mensen terecht voor oogheelkunde, tandheelkunde en KNO. Er is zelfs een kleine fysio, en bij de wasserij hangt de was buiten! Ze claimen een Neonatale Intensive Care Unit, maar met 2 couveuses zonder mogelijkheid van beademing in een hele kleine ruimte kun je daar nauwelijks van spreken!
Tijdens de rondleiding mochten we ook een kijkje nemen in het mortuarium. Een gebouw achteraan op het terrein van het ziekenhuis. Omdat mensen ervoor kiezen om soms wel een paar maanden na het overlijden de begrafenis te laten plaatsvinden worden overledenen in de diepvries gelegd; daarom heeft het mortuarium een capaciteit van 100 overledenen. In het mortuarium vindt de laatste verzorging en de balseming plaats en wordt de overledene in de kist gelegd. De ruimte ziet er sober maar doelmatig uit. Het mortuarium heeft een aparte ingang via de Mortuary Road.
In het gastenverblijf staat een koud flesje bier (!, bij nonnen), en een maaltijd van rijst met kip in pindasaus. De zuster geeft een enthousiast betoog over haar visie op de gezondheidszorg op het platteland, hetgeen neerkomt op bereikbare zorg voor de allerarmsten, uitgaande van hun behoeften. Centraal staat daarbij voorlichting, bijvoorbeeld over HIV (hier wijd verbreid, maar goed bespreekbaar) en over voeding. In het ziekenhuis wordt daar veel aandacht aan besteed, met uitleg door verpleegkundigen.
Na de lunch is er voor mij een mogelijkheid de verloskamer en de kraamafdeling te bezoeken. De laatste valt nog wel mee, vooral eenvoudig, maar de weeënruimte en de 3 verloskamers waren bedroevend, ik kreeg er letterlijk tranen van in mijn ogen! Piepklein, karig ingericht met plastic op een soort verlosbed. Een doptone was het enige dat werkte, er stonden een uitzuigapparaat, een “echo apparaat” en iets wat een CTG apparaat moest voorstellen, allen defect; dat gold ook voor een vacuumapparaat! En dan meer dan 2500 bevallingen per jaar (met een stijgend aantal keizerssneden, nu meer dan 25%, met maar enkele vacuumbevallingen)! De medewerkers waren aardig maar maakten niet echt een enthousiaste indruk… Ze waren erg blij met de meegebrachte zuignappen, in Nederland disposable, in Afrika nog meerdere malen te gebruiken met een speciale desinfectie. Kortom: aan de verloskunde valt nog het een en ander te verbeteren! Volgend jaar komt een gynaecoloog, nu nog in opleiding, tot nu zijn er verloskundigen, operatieve behandeling ook keizersneden worden uitgevoerd door algemene artsen: wellicht wordt het dan beter (te hopen).
Na de rondleiding in het ziekenhuis en de goedverzorgde lunch staat een bezoek aan de school op het programma; de school wordt gerund door de congregatie OLA-sisters (Our Lady of Apostels). Op de school zitten op dit moment 710 leerlingen variërend in de leeftijd van + 3 tot + 17 jaar. Dit wordt hier de Primary School genoemd. De school ziet er verzorgd uit, netjes in de verf en er is aanschouwelijk onderwijs op de omheining en de muren van de diverse gebouwen. De klassen hebben gemiddeld 30 à 35 leerlingen. Naast de lokale taal Twi en Engels wordt er zelfs Franse les gegeven. De school krijgt geen middelen van de rijksoverheid en is afhankelijk van de bijdragen uit de diverse woongemeenschappen en giften van derden, zodat ook de minder bedeelden de mogelijkheid krijgen om naar school te gaan. De stichting Sun in Ghana betaalt de bijdrage aan de school van 6 zeer arme kinderen. Bijdrage hieraan is steeds welkom. Als bezoekers hebben wij de school een flink aantal pennen, kleurpotloden en schrijfmappen cadeau gedaan; op de vraag waar op dit moment het meeste behoefte aan is, kwam meteen het antwoord: op deze school is slechts één klein toiletgebouw; het zou fantastisch zijn als we in de toekomst over een tweede toiletgebouw zouden kunnen beschikken. Misschien dat wij in de toekomst iets kunnen betekenen. Na de toelichting en een plezierige rondleiding langs de diverse klaslokalen, waarbij we ons lieten verleiden om even tussen de leerlingen in de houten schoolbankjes te gaan zitten, hebben we afscheid genomen van deze gedreven zusters. Vervolgens nog een glaasje gedronken in het verblijf van zuster Comfort, waarna de terugweg volgt langs opnieuw kleurrijke dorpskernen, soms zeer stoffige, slechte wegen en ons hoofd vol met veel indrukken en beelden die het gemoed raken en ongewild vragen om een vervolg.